Jack Ma – Từ thầy giáo tiếng Anh trở thành người giàu nhất Trung Quốc thế nào?
Jack Ma – nhà sáng lập Alibaba - từng hai lần thi trượt đại học, cũng từng là một thầy giáo dạy tiếng Anh, nay đã chính thức trở thành người...
Chân dung hài hước của Jack Ma
Jack Ma, người đàn ông cao chưa đến 1m60, nặng chưa đầy 50kg, từng một thời là giáo viên dạy tiếng Anh. Nhưng hiện nay, ông trở thành một trong những doanh nhân thành công nhất Trung Quốc.
Jack Ma sinh năm 1964 tại Hàng Châu, trong một gia đình có bố mẹ là nghệ sỹ chuyên nghiệp trình diễn một loại hình kỹ nhạc truyền thống bị Trung Quốc cấm thời ông còn nhỏ. “Hồi bé, tôi rất gầy gò, nhưng là một tay gây gổ thiện chiến. Tôi chưa bao giờ sợ đánh nhau với những đứa nhóc to hơn mình”, ông kể lại.
Tuổi thơ của ông chứng kiến sự mở cửa giao lưu văn hóa giữa Trung Quốc vớithế giới bên ngoài, thứ ngoại ngữ từ Anh quốc lạ lẫm bằng cách nào đó đã thu hút cậu bé Jack Ma thời bấy giờ. Theo lời ông kể, trong suốt 9 năm, sáng nào ông cũng dậy sớm và đạp xe tới khách sạn Hàng Châu, nơi ông kết bạn với khách du lịch nước ngoài và làm việc không công với vai trò hướng dẫn viên để luyện tập tiếng Anh.
Mặc dù có thiên khiếu bẩm sinh về ngoại ngữ, Jack Ma chưa bao giờ học giỏi toán. Đây cũng là môn học khiến ông hai lần trượt đại học quốc gia Trung Quốc.
Lần thứ ba, ông đã chọn trường Đại học sư phạm Hàng Châu và thi đỗ, nền móng để sau này ông trở thành giảng viên tiếng Anh đại học. Có lẽ, chỉ tính riêng việc trở thành giảng viên tiếng Anh đối với ông cũng là một thành quả khó tưởng tượng, nhưng đây chỉ là một trong rất nhiều dấu son làm nên sự nghiệp ngày hôm nay của ông.
Jack Ma từng tâm sự, ông đã bị trường đại học kinh doanh Harvard từ chối 10 lần. “Chưa một ai nói tôi có thể làm được việc gì giúp ích cho đời trong tương lai”, ông kể lại.
Sau khi ra trường, ông đã bị nhiều công ty từ chối, trong đó có cả KFC. Tuy nhiên, với tầm nhìn và tham vọng, ông quyết định thôi việc sau 5 năm giảng dạy, sắp đồ và chuyển tới Mỹ năm 1995.
Thất bại đầu tiên
Theo hướng dẫn từ một người bạn, khẳng định rằng trên Internet có mọi thứ, ông đã gõ tìm kiếm từ “bia”. Kết quả trả về không xuất hiện bất cứ nhãn hiệu bia nào của Trung Quốc. Ông đã tìm kiếm thêm nhiều từ khóa về quê hương của mình, nhưng không nhận được bất cứ kết quả nào trả về. Nhận ra tiềm năng khổng lồ từ thị trường hơn 1 tỷ người nhưng lại thiếu hút thông tin tại quê nhà, ông đã trở về nước, kêu gọi đầu tư được 2.000USD và lập ra một kiểu trang vàng Trung Quốc có tên China Pages, được cho là trang web thương mại đầu tiên của nước này.
China Pages là thất bại về công nghệ đầu đời của ông, phải đóng cửa sau chưa đầy một năm hoạt động. Ông đã cố gắng kêu gọi hỗ trợ từ chính phủ, nỗ lực mở ra kỷ nguyên Internet cho Trung Quốc, nhưng chính phủ không muốn nghe ông trình bày. Thêm vào đó, cũng chẳng khách hàng hay công ty nào muốn ông công bố thông tin của họ lên mạng.
Alibaba.com và câu thần chú “vừng ơi mở cửa ra”
Không nản lòng vì thất bại đầu tiên, 4 năm sau khi Trung Quốc đã bớt bỡ ngỡ với Internet, ông quyết định thử lại một lần nữa. Vào năm 1999, khi cơn sốt Internet quét qua Phố Wall của Mỹ, đó là lúc Jack Ma tập hợp 17 người bạn lại trong căn hộ. Cả nhóm lên kế hoạch xây dựng một trang chợ trực tuyến cho riêng mình.
Trang web có tên Alibaba.com, cho phép các nhà xuất khẩu đẩy danh sách sản phẩm lên mạng để người mua có thể lướt xem, nó bắt đầu thu hút sự chú ý từ nhiều công ty trên khắp thế giới. Cái tên Alibaba gợi khách hàng nhớ đến câu thần chú: “Vừng ơi mở ra”, khi sáng lập Alibaba, Jack Ma muốn khách hàng nghĩ đến trang web của mình như một kho chứa tất cả những gì họ mong muốn, chỉ cần “Mở ra là có, kích chuột là mua”.
Với Alibaba, Jack Ma đã thành công trong việc mở ra một sân chơi trực tuyến chưa từng có cho các doanh nghiệp Trung Quốc thời điểm đó. Tháng 10/1999, công ty đã gây vốn được 5 triệu USD từ ngân hàng Goldman Sachs và 20 triệu USD từ SoftBank - một công ty viễn thông Nhật Bản chuyển đầu tư vào các công ty công nghệ. Ngay sau đó, Jack Ma đã cùng các đồng nghiệp cho ra đời Taobao, có nghĩa "tìm kiếm kho báu" trong tiếng Trung Quốc. Nền tảng này tương tự eBay, nhưng được thiết kế phù hợp hơn với thị trường địa phương và không tính phí người dùng. Chiến lược này của Jack Ma đã thực sự thành công. Năm 2005, Taobao đã có gần 70% thị phần bán lẻ trực tuyến tại Trung Quốc.
Cùng năm đó, Alibaba được Yahoo đầu tư 1 tỷ USD để lấy 40% cổ phần. Đến năm 2006, eBay tuyên bố rút khỏi thị trường Trung Quốc.
Hiện tại, Alibaba đã là một công ty toàn cầu với 22.000 nhân viên và 90 văn phòng trên thế giới. Hai website phổ biến nhất của hãng - Taobao và Tmall đóng góp tới 80% doanh thu ngành bán lẻ trực tuyến tại Trung Quốc. Mỗi ngày, hai website này có hơn 100 triệu lượt truy cập.
Alibaba còn điều hành một dịch vụ thanh toán điện tử, quỹ đầu tư, kinh doanh điện toán đám mây và một số dịch vụ cho điện thoại di động. Alibaba còn mua lại các công ty trong lĩnh vực giải trí, thể thao, truyền thông và cả một đội bóng đá.
Jack Ma từ chức CEO năm 2013 để làm Chủ tịch và tập trung cho công tác từ thiện. Tuy nhiên, ông vẫn là chiến lược gia trưởng tại Alibaba và là bộ mặt của công ty trước công chúng.
Tờ Bưu điện Washington từng dành cho ông những lời có cánh. “Ông là một hình mẫu vượt trên đời thường, được mệnh danh là ‘bố già’ trong giới doanh nhân Trung Quốc, và giành được sự trung thành của khách hàng cũng như nhân viên bằng một tính cách hớp hồn, đôi lúc gần như kỳ dị”.